Để chọn được một LCD hoàn hảo theo đúng chức năng quan trọng nhất của một màn hình là hiển thị màu sắc trung thực, thì không thể chỉ dựa vào các thông số kỹ thuật mà các nhà sản xuất công bố.
Nếu hỏi một người dùng chuyên nghiệp có nhiều kinh nghiệm, bạn sẽ nhận được lời khuyên chỉ nên dựa vào chính đôi mắt của mình chứ không nên tin vào các thông số kỹ thuật mà nhà sản xuất công bố để đánh giá chất lượng của một màn hình LCD. Vì sao vậy?
Thật ra, nếu để ý kỹ bạn sẽ thấy ngay các thông số kỹ thuật đó chỉ mang nặng tính thương mại, có lợi cho nhà sản xuất mà không thể hiện chính xác chất lượng hiển thị của LCD. Điển hình như độ tương phản, hiện nay có 2 loại là tương phản thực và tương phản động, nhờ vậy mà có màn hình được quảng cáo với độ tương phản cao ngất ngưởng đến 5000:1 dù độ tương phản thực thấp hơn gấp nhiều lần. Ngay cả tần số đáp ứng, một thông số tưởng như đáng tin cậy nhưng cũng có đến 2 cách tính là BTW hay B2W (Black-to-White) và GTG hay G2G (Gray-to-Gray). Dù không chính xác bằng nhưng G2G lại phổ biến hơn, do thời gian đáp ứng tính theo B2W thường lớn hơn G2G nhiều nếu đo cho cùng một LCD. Vì vậy các nhà sản xuất thích công bố thời gian đáp ứng theo chuẩn G2G hơn là B2W. Rõ ràng bạn không thể chỉ dùng các thông tin kỹ thuật để so sánh, đánh giá các loại màn hình LCD. Nhưng liệu bạn có đủ tin tưởng vào mắt mình để tự đánh giá chất lượng của một màn hình LCD? Quả là rất khó cho những người dùng phổ thông chưa có nhiều kinh nghiệm. Thật may mắn, vẫn còn một thông số đáng tin cậy để đánh giá chất lượng của một màn hình LCD theo tiêu chí “tốt gỗ hơn tốt nước sơn”, đó là công nghệ panel được sử dụng để chế tạo LCD. Tuy nhiên thông số này thường không được các nhà sản xuất công khai trên sản phẩm của mình.
l Hiện nay có 3 công nghệ panel chính là TN, VA và IPS, mỗi loại có những đặc điểm riêng:
- TN (Twisted Nematic): là công nghệ lâu đời nhất, có giá thành rẻ nhất nên hiện đang chiếm thị phần lớn nhất, hầu như toàn bộ các LCD từ 19 inch trở xuống đều dùng panel TN.
Ưu điểm nổi trội của panel TN là có thời gian đáp ứng rất thấp (2 - 5 ms) và nó được các nhà sản xuất sử dụng để gây sự thu hút cho LCD của họ, nhưng thật tiếc đây không phải là thông số nói lên chất lượng của LCD. Và panel TN lại có khá nhiều nhược điểm: khả năng hiển thị màu sắc kém nhất trong các loại panel do TN chỉ có 6 bit nên không thể hiển thị đủ 16,7 triệu màu như các panel IPS, VA 8bit (true 8bit). Góc nhìn của TN rất hạn chế, đặc biệt là chiều dọc, chỉ cần nhìn thấp xuống một chút là màu sắc đã biến đổi, đây cũng là đặc điểm để bạn phân biệt TN với các panel khác.
Hiện nay các màn hình dùng công nghệ TN đã được cải tiến đáng kể so với lúc trước như góc nhìn rộng hơn (đến 17 độ, theo công bố của nhà sản xuất, trong thực tế không được như vậy), dùng các kỹ thuật giả lập (Frame Rate Control - RFC) để hiển thị được 16,7 triệu màu. Dù vậy, khi đặt cạnh các màn hình sử dụng panel IPS, VA thì chất lượng hiển thị của TN vẫn thiếu thuyết phục.
Vì thế, TN chỉ thích hợp cho việc xử lý các ứng dụng không đòi hỏi nhiều về chất lượng hiển thị như văn phòng và các game diễn tiến nhanh cần một màn hình có tần số đáp ứng thấp.
- VA (Vertical Alignment): có 2 loại chính là MVA (Multi-Domain Vertical Alignment) cùng các cải tiến: P-MVA (Premium MVA), A-MVA (Advanced MVA), S-MVA (Super MVA) và PVA (Patterned Vertical Alignment) cùng các cải tiến: S-PVA. PVA được phát triển bởi Samsung và hiện có nhiều ưu thế hơn so với MVA. MVA và PVA có cùng thành phần cấu tạo, chỉ khác nhau về cách thức hoạt động. Công nghệ VA có các ưu điểm: khả năng tái hiện màu sắc sặc sỡ và sáng. VA cũng hỗ trợ 8 bit màu, nhưng không phải tất cả các panel VA đều là 8bit. Độ tương phản rất ấn tượng (cao nhất trong các loại panel) cũng góp phần vào chất lượng hiển thị màu sắc tốt của VA. Góc nhìn cũng là một bước tiến lớn so với TN, chỉ kém chút ít so với ISP.
Vì vậy, với ưu thế về chất lượng hiển thị cùng góc nhìn rộng hơn TN nên VA thích hợp cho các ứng dụng cần nhiều đến chất lượng hình ảnh như xem phim... và các LCD kích thước lớn.
- IPS (In-Plane Switching): Được đánh giá tốt nhất về chất lượng hiển thị so với các công nghệ panel khác và mức giá của nó cũng tương xứng với chất lượng. Hiện có khá nhiều biến thể như S-IPS (Super-IPS), AS-IPS (Advanced Super IPS), A-TW-IPS (Advanced True White IPS), trong đó S-IPS do LG-Philips phát triển là phổ biến nhất.
Khả năng thể hiện màu sắc trung thực và rất ấn tượng, gần như màn hình CRT. Các panel IPS đều là 8bit, hiển thị đủ 24bit màu (16,7 triệu màu). Góc nhìn lớn nhất trong các loại panel LCD.
Panel IPS thường được sử dụng trong các màn hình cao cấp, kích thước lớn, rất thích hợp cho thiết kế đồ họa vốn có đòi hỏi khắt khe về chất lượng hiển thị hình ảnh.
l Làm thế nào để biết loại panel được dùng trong LCD?
Có khá nhiều cách, nhưng đơn giản và đáng tin cậy nhất là nhờ vào website: http://www.tftcentral.co.uk/panelsearch.htm. Bạn có thể tìm theo tên hãng sản xuất, tên model LCD, loại panel...
l Lưu ý:
- Hãy dựa vào thực tế để lựa chọn một loại panel phù hợp nhất với nhu cầu công việc của bạn. Panel là nguyên nhân chính làm cho giá của LCD khác biệt nhau, dù ở cùng một kích thước. Panel TN vẫn đáp ứng khá tốt nhu cầu của phần lớn người dùng với mức giá rất hấp dẫn. Còn đối với màn hình có kích thước từ 19, 20 inch trở lên, nếu chịu khó tìm kiếm bạn vẫn có thể sở hữu một màn hình LCD dùng panel IPS hay VA có giá trị sử dụng rất tốt so với các màn hình LCD dùng panel TN phổ thông.
- Không phải LG-Philips sản xuất panel S-IPS thì tất cả sản model màn hình của họ đều dùng panel S-IPS, và cũng tương tự như vậy cho các nhà sản xuất khác.
- Thời gian đáp ứng của các panel IPS, VA ngày nay đã có nhiều cải thiện vượt bậc so với lúc mới ra đời (dù vẫn chưa thể bắt kịp panel TN nhưng không còn khoảng cách quá lớn như trước đây) nên việc nói rằng màn hình sử dụng panel IPS hay VA không dùng để chơi game đã không còn hoàn toàn đúng nữa. Ngoài ra, một số LCD dùng panel IPS hay VA được tính theo chuẩn BTW, nên thời gian đáp ứng lớn hơn các LCD được tính theo chuẩn GTG.
- Góc nhìn cũng ảnh hưởng rất đáng kể đến sự thoải mái của bạn trong quá trình sử dụng. Trong điều kiện không thể ngồi chính diện màn hình (khi xem phim chẳng hạn) thì một màn hình sử dụng panel IPS hay VA sẽ phát huy rõ lợi thế về góc nhìn của nó.
Một số model màn hình sử dụng panel IPS hay VA có thể tìm thấy tại Việt Nam: Dell 1907FPV, Dell 2007WFP, Dell 2407WFP, Acer Ferrari F20, Asus PW201...
NGUYỄN CÁT ĐĂNG