Bạn không hài lòng với hệ điều hành (HĐH) Windows Vista được cài sẵn trong máy tính mới mua? Việc giảm cấp (downgrade) xuống HĐH Windows XP quen thuộc sẽ giúp bạn làm việc thoải mái hơn. Tuy nhiên trước khi xóa Windows Vista hoặc định dạng (format) lại ổ cứng, một vài lưu ý dưới đây sẽ giúp bạn tránh khỏi tình trạng “tiến thoái lưỡng nan" khi XP không nhận dạng được ổ cứng SATA, không tìm thấy driver thích hợp hoặc gặp vấn đề bản quyền với XP.
1. XÁC THỰC HỆ ĐIỀU HÀNH
Trước tiên, bạn cần xác thực bản quyền phiên bản Vista đang sử dụng tại website http://www.microsoft.com/genuine. Chọn Validate Windows và thực hiện theo hướng dẫn hiển thị trên màn hình. Kế tiếp, nhấn phải chuột trên biểu tượng My Computer, chọn Properties và kiểm tra phiên bản Vista đang sử dụng (hình 1). Theo thỏa thuận bản quyền phần mềm của Microsoft, Windows Vista Business và Vista Ultimate bản quyền OEM (Original Equipment Manufacturer) được quyền downgrade xuống phiên bản Windows XP Professional (bao gồm cả Windows XP Tablet PC Edition và Windows XP x64 Edition). Tham khảo thêm thông tin liên quan tại http://download.microsoft.com/download/d/2/3/d23b9533-169d-4996-b198-7b9d3fe15611/downgrade_chart.doc
Cuối cùng, liên hệ bộ phận hỗ trợ các vấn đề liên quan đến bản quyền sản phẩm (Product Activation Customer Service Center) của Microsoft Việt Nam để được cung cấp số đăng ký (license key). Trường hợp muốn cài lại Windows Vista OEM, bạn chỉ việc gỡ cài đặt hoặc xóa Windows XP. Cài đặt lại Vista từ bộ đĩa CD/DVD đi theo máy và sử dụng số license để kích hoạt.
2. SAO LƯU
Sao lưu hệ thống, dữ liệu, thông tin cá nhân và các thiết lập trong một số ứng dụng quan trọng. Đây là cách để giữ hệ thống an toàn và bạn có thể quay lại với Vista một khi việc downgrade không thành công. Nếu máy tính có kèm bộ đĩa CD/DVD hoặc tích hợp bộ công cụ sao lưu, phục hồi hệ thống (Rescue System Tools), bạn chỉ cần sao lưu dữ liệu và các thiết lập cá nhân (hình 2).
Kiểm tra tính tương thích, khả năng đáp ứng của phần cứng, phần mềm đối với XP. Bạn có thể bỏ qua bước này vì yêu cầu cấu hình phần cứng của XP thường "dễ chịu" hơn Vista. Với phần mềm, trong một số trường hợp, chẳng hạn tiện ích trình diễn đa phương tiện Windows Media Center chỉ có trong phiên bản XP Media Center. Bạn phải chọn tiện ích thay thế nếu cài đặt phiên bản XP Home hoặc Professional.
Kiểm tra và tải về trình điều khiển (driver) thiết bị phần cứng tương thích với XP nếu bộ đĩa đi kèm không có sẵn.
Lưu trữ chúng trên phân vùng riêng hoặc trên thiết bị lưu trữ gắn ngoài khi bạn muốn định dạng ổ cứng khi cài đặt.
Bạn cũng cần xác định đầy đủ tên các thiết bị phần cứng của máy tính, nhất là với card đồ họa và bo mạch chủ để có thể tải về driver thích hợp dựa vào chipset của thiết bị khi không xác định được nhà sản xuất. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng tiện ích miễn phí Unknown Device Identifier của HunterSoft (find.pcworld.com/56825) để tìm thông tin về nhà sản xuất, chủng loại và tên thiết bị.
3. CÀI ĐẶT
Bạn không thể cài đặt Windows XP lên phân vùng cài sẵn Vista khi downgrade. Do đó, bạn cần định dạng phân vùng Vista trước khi tiến hành cài đặt. Quá trình cài đặt HĐH Windows XP trải qua các bước Collecting Information, Dynamic Update, Preparing Installation, Finalizing Installation; Windows Setup tự động thực hiện trong hầu hết các bước, chỉ yêu cầu người dùng cung cấp một số thông tin cá nhân và lựa chọn một số tùy chọn khi cài đặt.
Trường hợp Windows Setup không tìm thấy ổ cứng SATA, bạn cần cung cấp trình điều khiển thiết bị điều khiển giao tiếp với ổ cứng SATA (trong quá trình cài đặt, nhấn phím F6 để bổ sung driver từ ổ đĩa mềm). Tuy nhiên cách này không tiện dụng vì các máy tính hiện nay thường không trang bị ổ đĩa mềm; nhất là với máy tính xách tay. Do đó, bạn có thể thực hiện 1 trong các cách sau:
- Chuyển giao tiếp ổ cứng sang chế độ tương thích (Legacy hoặc compatible mode) trong BIOS và sửa lại chế độ ổ cứng SATA sau khi cài đặt XP.
- Tích hợp luôn driver SATA vào đĩa cài đặt XP bằng tiện ích chỉnh sửa bộ cài đặt XP, ví dụ tiện ích nLite. Windows sẽ tự động nhận dạng được đĩa cứng SATA chế độ AHCI. Chi tiết cách thực hiện sẽ được chúng tôi đề cập trong bài viết sau.